Fundacja rodzinna – korzyści i opodatkowanie

Wiele osób, które osiągnęło sukces gospodarczy może zastanawiać się w jaki sposób zabezpieczyć jego pozytywne efekty na dłuższy czas, tak aby służyły one ich najbliższym przez długie lata także bez ich udziału. Doskonałą odpowiedzią na tego rodzaju potrzeby może być fundacja rodzinna.

Co to jest fundacja rodzinna i dlaczego warto ją założyć

Fundacja rodzinna jest stosunkowo nową i bardzo obiecującą instytucją prawną. W największym skrócie fundacja rodzinna to rozwiązanie, które pozwala stworzyć struktury organizacyjne aby zapewnić kontynuację biznesu fundatora oraz ochronę jego majątku w celu zabezpieczenia finansowego wybranych przez niego osób (beneficjentów) w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie. Co istotne osiągnięcie powyższych celów nie wymaga osobistego zaangażowania następców prawnych fundatora.

Fundacja rodzinna umożliwia przy tym formalne oddzielenie biznesu fundatora od jego rodziny, przy zabezpieczaniu tej ostatniej dochodów z jego działalności gospodarczej. Innymi słowy fundacja rodzinna może zapewnić rodzinie fundatora na pokolenia środki finansowe, przy braku konieczności jej zaangażowania w działalność gospodarczą fundatora.

Tworząc fundację rodzinną fundator ma zatem możliwość:

• wycofania się z aktywnego prowadzenia biznesu bez utraty dotychczasowych dochodów,
• zabezpieczenia finansowo członków swojej rodziny,
• oddzielenia spraw biznesowych od spraw rodzinnych,
• utrzymania zgormadzonego majątku w jednych rękach (fundacji rodzinnej), tak aby pracował on na rzecz członków rodziny fundatora,
• zapewnienia efektywnego zarządzania zgormadzonym majątkiem i jego pomnażania,
• zaplanowania dla swojej rodziny sukcesji majątkowej w perspektywie wielu pokoleń.

Jak założyć fundację rodzinną

Założenie fundacji rodzinnej nie jest skomplikowane. Aby to zrobić należy:

• złożyć przed notariuszem oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej bądź w akcie założycielskim, bądź w testamencie,
• sporządzić w formie aktu notarialnego statut fundacji rodzinnej opisujący reguły jej funkcjonowania,
• przekazać do fundacji rodzinnej majątek do fundacji rodzinnej o wartości nie mniejszej niż 100.000,00 złotych,
• przygotować i złożyć odpowiedni wniosek rejestracyjny.

Fundacja rodzinna powstaje z chwilą jej wpisu do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim.

Fundator i beneficjenci fundacji rodzinnej

Fundatorem fundacji rodzinnej może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i dysponuje odpowiednim majątkiem na ten cel. Fundację rodzinną może założyć jeden lub kilku fundatorów. Jedynie fundacja rodzinna utworzona w testamencie może mieć wyłącznie jednego fundatora.

Beneficjentem fundacji rodzinnej może być dowolna osoba fizyczna oraz dowolna ilość takich osób, a także organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego. W praktyce najczęściej beneficjentami fundacji rodzinnej są najbliżsi członkowie rodziny fundatora.

Kto zarządza fundacją rodzinną

Fundacją rodzinną kieruje jej zarząd, który może dodatkowo podlegać wewnętrznemu nadzorowi rady nadzorczej. Ponadto wskazani przez fundatora beneficjenci tworzą zgromadzenie beneficjentów. Zbiera się ono w określonych przypadkach, podejmując ustawowo wskazane decyzje, jak dokonywanie zmian w organach fundacji rodzinnej, zatwierdzanie rocznych sprawozdań finansowych, itp.

Cel istnienia fundacji rodzinnej i jej czas trwania

Fundator ma dużą swobodę w określeniu zasad zarządzania fundacją rodzinną, jej funkcjonowania i celu, dla którego została ona powołana. Zwykle najbardziej naturalnym wyborem fundatora jest zabezpieczenie nieprzerwanego działania jego firmy – także po jego śmierci – oraz zapewnianie poprzez fundację rodzinną środków do życia dla członków jego rodziny.

Fundacja rodzinna może być ustanawiana na czas określony albo na czas nieokreślony. Fundacje rodzinna może istnieć także po śmierci fundatora i w tym celu często jest ustanawiana.

Działalność gospodarcza fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w ograniczonym zakresie. Polegać może ona na obrocie majątkiem fundacji rodzinnej, w tym posiadanymi przez nią udziałami/akcjami w spółkach, a także na wynajmie, udzielaniu pożyczek spółkom, w których posiada udziały/akcje lub beneficjentom, obrocie obcą walutą w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna może także wykonywać określoną działalność w związku z prowadzonym gospodarstwem rolnym.

Opodatkowanie fundacji rodzinnej

Fundacja rodzinna ma bardzo korzystny status podatkowy. Przede wszystkim zarówno założenie fundacji rodzinnej, jak i przekazanie jej majątku nie jest w ogóle opodatkowane, w szczególności nie występuje przy tych czynnościach zarówno PCC, jak i CIT.

Funkcjonując fundacja rodzinna płaci CIT w wysokości 15%. Jest on jednak pobierany dopiero w momencie przekazywania środków beneficjentom. Jednak beneficjenci fundacji rodzinnej będący osobami fizycznymi, jako podatnicy PIT, są zwolnieni z podatku, jeśli należą do kręgu  najbliższej rodziny: fundator, jego małżonek, wstępni, zstępni, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym, macocha.

Jeżeli beneficjentami fundacji rodzinnej są osoby zaliczane do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn nie wchodzący w skład najbliższej rodziny oraz beneficjenci fundacji rodzinnej należący do II grupy podatkowej, to zapłacą oni jedynie 10% PIT. Natomiast dopiero beneficjenci fundacji rodzinnej należący do III grupy podatkowej zapłacą PIT w wysokości 15%.