Artykuł

Etykieta suplementu diety

Powiadamiając Główny Inspektorat Sanitarny o wprowadzeniu suplementu diety na polski rynek,  producent lub dystrybutor suplementów jest zobowiązany do przedstawienia wzoru etykiety produktu. Etykieta suplementu diety musi spełniać wymogi określone prawem. Z tego względu przed wprowadzeniem produktu do obrotu warto poświęcić czas na zapoznanie się z obowiązującymi wymaganiami oraz na zaprojektowanie odpowiedniej etykiety.

Kwestię wymagań dotyczących etykietowania suplementów diety regulują następujące akty prawne:

  1. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2021 z późn. zm.).

  2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1951).

  3. Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 9 z późn. zm.).

  4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

Co powinna zawierać etykieta suplementu diety?

Etykieta suplementu diety powinna zawierać następujące informacje:

  • określenie „suplement diety”;

  • nazwy kategorii substancji odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie charakteru tych substancji;

  • porcja produktu zalecana do spożycia w ciągu dnia;

  • ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia;

  • stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako zamiennik zróżnicowanej diety;

  • stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci.

Ponadto na opakowaniu powinna znajdować się informacja o zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji obecnych w suplemencie diety, wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny. Informację podaje się w postaci liczbowej, w przeliczeniu na zalecaną przez producenta dzienną porcję produktu do spożycia. Taką informację mona również przestawić w formie grafiki. Jednostki masy używane do określania zawartości witamin i składników mineralnych muszą być zgodne z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety.

W przypadku witamin i składników mineralnych, zawartość podaje się również w procentach w stosunku do referencyjnych wartości spożycia. Poprzez referencyjną wartość spożycia rozumiemy wartości określone w pkt 1 części A załącznika XIII do rozporządzenia nr 1169/2011. Wartości te określają typowe ilości składników odżywczych, które powinny być każdego dnia dostarczane organizmowi dorosłego człowieka w celu zaspokojenia przeciętnego zapotrzebowania na energię i składniki pokarmowe. Dzięki określeniu zawartości procentowej witaminy lub składnika odżywczego w stosunku do referencyjnej wartości spożycia, możemy się dowiedzieć, w ilu procentach zaspokajamy dziennie zapotrzebowanie na dany składnik odżywczy spożywając określony suplement diety.

Przekazywane na etykiecie informacje podaje się w języku polskim, w sposób rzetelny, jasny i łatwy do zrozumienia dla konsumenta.

W przypadku niektórych suplementów diety może być wymagane zawarcie w etykiecie dodatkowych danych określonych w załączniku III do rozporządzenia 1169/2011. Przykładowo w przypadku suplementów diety zawierających fitosterole etykieta musi zawierać między innymi informację, że produkt nie jest przeznaczony dla ludzi, którzy nie muszą kontrolować swojego poziomu cholesterolu we krwi.

Jakie informacje nie mogą znaleźć się na etykiecie?

Etykieta suplementu diety nie może zawierać następujących informacji:

  • stwierdzenia, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych;

  • stwierdzenia, że suplement diety posiada właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi bądź też odwoływać się do takich właściwości;

  • sugestii, że suplement ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie inne suplementy diety dostępne na rynku mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych;

  • oświadczenia, że suplement diety ma pewne działania lub właściwości, których w rzeczywistości nie posiada;

Ponadto informacje znajdujące się na opakowaniu nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd. W szczególności co do charakteru suplementu diety, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

Oświadczenia zdrowotne

Etykieta suplementów diety m ponadto posiadać tzw. oświadczenia żywieniowe i oświadczenia zdrowotne. Oświadczeniem zdrowotnym jest każde oświadczenie w jakiejkolwiek formie, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników a zdrowiem.

Co do zasady można stosować wyłącznie oświadczenia zdrowotne zatwierdzone przez Komisję Europejską. Rejestr dozwolonych oświadczeń znajduje się tutaj.

Przedsiębiorcy mogą również złożyć wniosek o dodanie nowego oświadczenia zdrowotnego do rejestru poprzez Głównego Inspektora Sanitarnego. GIS następnie przekazuje wniosek do oceny Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W przypadku uzyskania pozytywnej opinii, zatwierdzenia dokonuje Komisja Europejska. Komisja decyduje o wpisaniu bądź odmowie wpisania danego oświadczenia do unijnego rejestru zatwierdzonych oświadczeń zdrowotnych.

Dozwolone jest stosowanie oświadczeń zdrowotnych w brzmieniu identycznym jak to znajdujące się w rejestrze. W przypadku zmiany niektórych słów należy zapewnić, że przyjęte brzmienie oświadczenia ma takie samo znaczenie dla konsumenta jak brzmienie oświadczenia autoryzowanego. Co więcej, stosowanie zatwierdzonych oświadczeń zdrowotnych na opakowaniu suplementu diety jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem umieszczenia następujących informacji na etykiecie:

  • stwierdzenia wskazującego na znaczenie zrównoważonego sposobu żywienia i zdrowego trybu życia;

  • ilość środka spożywczego i poziom jego spożycia niezbędny do uzyskania korzystnego działania, o którym mówi dane oświadczenie;

  • w stosownych przypadkach, komunikat skierowany do osób, które powinny unikać danego środka spożywczego;

  • odpowiednie ostrzeżenie w przypadku produktów, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, jeżeli są spożywane w nadmiarze.

Na etykiecie suplementów diety mogą znaleźć się także oświadczenia żywieniowe. Oświadczeniem żywieniowym jest każde oświadczenie w jakiejkolwiek formie, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze ze względu na jego wartość kaloryczną lub zawarte w nim substancje odżywcze lub inne substancje.

Dozwolone jest posługiwanie się oświadczeniami żywieniowymi zawartymi w:

  • wykazie oświadczeń żywieniowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych;

  • rozporządzeniu Komisji (UE) nr 116/2010 z dnia 9 lutego 2010 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych;

  • rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1047/2012 z dnia 8 listopada 2012 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych.


Oświadczenia żywieniowe

Oświadczenia żywieniowe stosowane na etykiecie suplementu diety równie nie muszą mieć sformułowania identycznego z określonym w wykazie. Istotne jest, aby stosowane oświadczenie miało taki sam sens dla konsumenta, jak to zawarte w wykazie.

Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe nie mogą:

  • być nieprawdziwe, niejednoznaczne lub wprowadzające w błąd;

  • budzić wątpliwości co do bezpieczeństwa lub adekwatności odżywczej innego produktu;

  • zachęcać do nadmiernego spożycia danego produktu lub stanowić na to przyzwolenie;

  • stwierdzać, sugerować lub dawać do zrozumienia, że zrównoważony i zróżnicowany sposób odżywiania się nie może zapewnić odpowiednich ilości składników odżywczych;

  • odnosić się do zmian w funkcjonowaniu organizmu w sposób wzbudzający lub wykorzystujący lęk konsumenta przy pomocy tekstu bądź przy pomocy obrazów, przedstawień graficznych lub symbolicznych.

Dodatkowo nie można stosować oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych, które sugerują że niespożycie danego suplementu mogłoby mieć wpływ na zdrowie, odwołujących się do szybkości lub wielkości obniżenia masy ciała oraz do zaleceń poszczególnych lekarzy lub specjalistów w zakresie zdrowia.

Warto pamiętać o wyżej wymienionych wymaganiach dotyczących etykietowania suplementów diety, zwłaszcza, że zgodnie z art. 103 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, za nieprzestrzeganie wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może wymierzyć karę pieniężną w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający.

autorka
Izabela Dudek
prawnik