Artykuł

Prowadząc działalność związaną z sprzedażą internetową niezwykle ważne jest prowadzenie skutecznego marketingu, który przekona konsumentów, że to właśnie produkt danego przedsiębiorcy powinni kupić. Nie inaczej jest w przypadku sprzedaży suplementów diety. Należy jednak pamiętać, że pomimo tego że suplementy diety zaliczamy do żywności a nie produktów farmaceutycznych, reklama suplementów diety powinna spełniać szczególne wymogi narzucane przez prawo polskie oraz unijne.

Ogólne wytyczne dotyczące reklamowania suplementów diety

Reklama suplementów diety musi być rzetelna, jasna i łatwa do zrozumienia dla konsumenta. Należy unikać stwierdzeń, które mogą wprowadzić konsumenta w błąd, w szczególności:

• co do właściwości suplementu diety, a zwłaszcza co do jego charakteru, tożsamości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji;

• przez przypisywanie suplementowi działania lub właściwości, których on nie posiada;

• przez sugerowanie, że suplement diety ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne produkty mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych;

• przez sugerowanie poprzez wygląd, opis lub prezentacje graficzne, że chodzi o określony środek spożywczy lub składnik, mimo że w rzeczywistości komponent lub składnik naturalnie obecny lub zwykle stosowany w danym suplemencie został zastąpiony innym komponentem lub innym składnikiem.

W reklamie nie należy używać takich określeń jak: lek, farmakologia, medycyna, farmacja, pacjent i innych ściśle związanych z właściwościami leczniczymi suplementu lub jego składników. Nie można również przypisywać suplementowi właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi ani odwoływać się do takich właściwości. Suplement diety nie posiada właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi. Jest jedynie środkiem spożywczym, który ma na celu uzupełniać dietę zdrowego człowieka, której z różnych względów brakuje danego składnika odżywczego.

Obligatoryjne informacje przy sprzedaży na odległość

Oferując sprzedaż suplementów diety za pośrednictwem strony internetowej, należy udostępnić konsumentowi następujące informacje:

• nazwa suplementu;

• wykaz składników;

• wszelkie składniki lub substancje pomocnicze powodujące alergie lub reakcje nietolerancji, użyte przy wytworzeniu lub przygotowywaniu suplementu i nadal obecne w produkcie gotowym, nawet jeżeli ich forma uległa zmianie;

• ilość określonych składników lub kategorii składników;

• ilość netto suplementu;

• wszelkie specjalne warunki przechowywania lub warunki użycia;

• nazwa lub firma i adres podmiotu, który wprowadza suplement diety do obrotu;

• kraj lub miejsce pochodzenia;

• instrukcja użycia, w przypadku gdy w razie braku takiej instrukcji odpowiednie użycie danego środka spożywczego byłoby utrudnione;

• informacja o wartości odżywczej.

Wszystkie informacje muszą być podane konsumentowi w taki sposób, aby mógł się z nimi zapoznać przed ostatecznym dokonaniem zakupu. Ponadto wszystkie obowiązkowe dane  muszą być również dostępne w momencie dostawy.

W reklamie suplementów diety można stosować tylko dozwolone tzw. oświadczenia zdrowotne i żywieniowe. Więcej o ww. oświadczeniach możesz poczytać tutaj. Nie można natomiast odwoływać się do zaleceń poszczególnych lekarzy lub specjalistów w zakresie zdrowia. Dozwolone są natomiast oświadczenia zdrowotne, w których zawarte są zalecenia krajowych stowarzyszeń zrzeszających lekarzy, specjalistów ds. żywienia i dietetyków oraz instytucji charytatywnych związanych ze zdrowiem.

Nieuczciwa reklama suplementów diety

Tworząc strategię marketingową dotyczącą sprzedaży suplementów diety, należy również pamiętać o przepisach ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji dotyczących nieuczciwej reklamy, zgodnie z którymi reklama nie może:

• być sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;

• wprowadzać klienta w błąd i przez to wpływać na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;

• odwoływać się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;

• zachęcać do nabywania towarów lub usług, sprawiając wrażenie neutralnej informacji;

• stanowić istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Nie przestrzeganie wyżej wymienionych wymogów dotyczących reklamy suplementów diety może skutkować wymierzeniem kary pieniężnej przez właściwego wojewódzkiego inspektora sanitarnego w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz odpowiedzialnością z tytułu dokonania czynu nieuczciwej konkurencji.

autorka
Izabela Dudek
prawnik

Artykuł

Powiadamiając Główny Inspektorat Sanitarny o wprowadzeniu suplementu diety na polski rynek,  producent lub dystrybutor suplementów jest zobowiązany do przedstawienia wzoru etykiety produktu. Etykieta suplementu diety musi spełniać wymogi określone prawem. Z tego względu przed wprowadzeniem produktu do obrotu warto poświęcić czas na zapoznanie się z obowiązującymi wymaganiami oraz na zaprojektowanie odpowiedniej etykiety.

Kwestię wymagań dotyczących etykietowania suplementów diety regulują następujące akty prawne:

1. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2021 z późn. zm.).

2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1951).

3. Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 404, str. 9 z późn. zm.).

4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. U. UE. L. z 2011 r. Nr 304, str. 18 z późn. zm.).

Co powinna zawierać etykieta suplementu diety?

Etykieta suplementu diety powinna zawierać następujące informacje:

• określenie „suplement diety”;

• nazwy kategorii substancji odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie charakteru tych substancji;

• porcja produktu zalecana do spożycia w ciągu dnia;

• ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia;

• stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako zamiennik zróżnicowanej diety;

• stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci.

Ponadto na opakowaniu powinna znajdować się informacja o zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji obecnych w suplemencie diety, wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny. Informację podaje się w postaci liczbowej, w przeliczeniu na zalecaną przez producenta dzienną porcję produktu do spożycia. Taką informację mona również przestawić w formie grafiki. Jednostki masy używane do określania zawartości witamin i składników mineralnych muszą być zgodne z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety.

W przypadku witamin i składników mineralnych, zawartość podaje się również w procentach w stosunku do referencyjnych wartości spożycia. Poprzez referencyjną wartość spożycia rozumiemy wartości określone w pkt 1 części A załącznika XIII do rozporządzenia nr 1169/2011. Wartości te określają typowe ilości składników odżywczych, które powinny być każdego dnia dostarczane organizmowi dorosłego człowieka w celu zaspokojenia przeciętnego zapotrzebowania na energię i składniki pokarmowe. Dzięki określeniu zawartości procentowej witaminy lub składnika odżywczego w stosunku do referencyjnej wartości spożycia, możemy się dowiedzieć, w ilu procentach zaspokajamy dziennie zapotrzebowanie na dany składnik odżywczy spożywając określony suplement diety.

Przekazywane na etykiecie informacje podaje się w języku polskim, w sposób rzetelny, jasny i łatwy do zrozumienia dla konsumenta.

W przypadku niektórych suplementów diety może być wymagane zawarcie w etykiecie dodatkowych danych określonych w załączniku III do rozporządzenia 1169/2011. Przykładowo w przypadku suplementów diety zawierających fitosterole etykieta musi zawierać między innymi informację, że produkt nie jest przeznaczony dla ludzi, którzy nie muszą kontrolować swojego poziomu cholesterolu we krwi.

Jakie informacje nie mogą znaleźć się na etykiecie?

Etykieta suplementu diety nie może zawierać następujących informacji:

• stwierdzenia, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych;

• stwierdzenia, że suplement diety posiada właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi bądź też odwoływać się do takich właściwości;

• sugestii, że suplement ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie inne suplementy diety dostępne na rynku mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych;

• oświadczenia, że suplement diety ma pewne działania lub właściwości, których w rzeczywistości nie posiada;

Ponadto informacje znajdujące się na opakowaniu nie mogą wprowadzać konsumenta w błąd. W szczególności co do charakteru suplementu diety, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji.

Oświadczenia zdrowotne

Etykieta suplementów diety m ponadto posiadać tzw. oświadczenia żywieniowe i oświadczenia zdrowotne. Oświadczeniem zdrowotnym jest każde oświadczenie w jakiejkolwiek formie, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników a zdrowiem.

Co do zasady można stosować wyłącznie oświadczenia zdrowotne zatwierdzone przez Komisję Europejską. Rejestr dozwolonych oświadczeń znajduje się tutaj.

Przedsiębiorcy mogą również złożyć wniosek o dodanie nowego oświadczenia zdrowotnego do rejestru poprzez Głównego Inspektora Sanitarnego. GIS następnie przekazuje wniosek do oceny Europejskiemu Urzędowi ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). W przypadku uzyskania pozytywnej opinii, zatwierdzenia dokonuje Komisja Europejska. Komisja decyduje o wpisaniu bądź odmowie wpisania danego oświadczenia do unijnego rejestru zatwierdzonych oświadczeń zdrowotnych.

Dozwolone jest stosowanie oświadczeń zdrowotnych w brzmieniu identycznym jak to znajdujące się w rejestrze. W przypadku zmiany niektórych słów należy zapewnić, że przyjęte brzmienie oświadczenia ma takie samo znaczenie dla konsumenta jak brzmienie oświadczenia autoryzowanego. Co więcej, stosowanie zatwierdzonych oświadczeń zdrowotnych na opakowaniu suplementu diety jest dopuszczalne jedynie pod warunkiem umieszczenia następujących informacji na etykiecie:

• stwierdzenia wskazującego na znaczenie zrównoważonego sposobu żywienia i zdrowego trybu życia;

• ilość środka spożywczego i poziom jego spożycia niezbędny do uzyskania korzystnego działania, o którym mówi dane oświadczenie;

• w stosownych przypadkach, komunikat skierowany do osób, które powinny unikać danego środka spożywczego;

• odpowiednie ostrzeżenie w przypadku produktów, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, jeżeli są spożywane w nadmiarze.

Na etykiecie suplementów diety mogą znaleźć się także oświadczenia żywieniowe. Oświadczeniem żywieniowym jest każde oświadczenie w jakiejkolwiek formie, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze ze względu na jego wartość kaloryczną lub zawarte w nim substancje odżywcze lub inne substancje.

Dozwolone jest posługiwanie się oświadczeniami żywieniowymi zawartymi w:

• wykazie oświadczeń żywieniowych stanowiącym załącznik do rozporządzenia nr 1924/2006 w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych;

• rozporządzeniu Komisji (UE) nr 116/2010 z dnia 9 lutego 2010 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych;

• rozporządzeniu Komisji (UE) nr 1047/2012 z dnia 8 listopada 2012 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wykazu oświadczeń żywieniowych.

Oświadczenia żywieniowe

Oświadczenia żywieniowe stosowane na etykiecie suplementu diety równie nie muszą mieć sformułowania identycznego z określonym w wykazie. Istotne jest, aby stosowane oświadczenie miało taki sam sens dla konsumenta, jak to zawarte w wykazie.

Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe nie mogą:

• być nieprawdziwe, niejednoznaczne lub wprowadzające w błąd;

• budzić wątpliwości co do bezpieczeństwa lub adekwatności odżywczej innego produktu;

• zachęcać do nadmiernego spożycia danego produktu lub stanowić na to przyzwolenie;

• stwierdzać, sugerować lub dawać do zrozumienia, że zrównoważony i zróżnicowany sposób odżywiania się nie może zapewnić odpowiednich ilości składników odżywczych;

• odnosić się do zmian w funkcjonowaniu organizmu w sposób wzbudzający lub wykorzystujący lęk konsumenta przy pomocy tekstu bądź przy pomocy obrazów, przedstawień graficznych lub symbolicznych.

Dodatkowo nie można stosować oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych, które sugerują że niespożycie danego suplementu mogłoby mieć wpływ na zdrowie, odwołujących się do szybkości lub wielkości obniżenia masy ciała oraz do zaleceń poszczególnych lekarzy lub specjalistów w zakresie zdrowia.

Warto pamiętać o wyżej wymienionych wymaganiach dotyczących etykietowania suplementów diety, zwłaszcza, że zgodnie z art. 103 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, za nieprzestrzeganie wymagań w zakresie znakowania środków spożywczych właściwy państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może wymierzyć karę pieniężną w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający.

autorka
Izabela Dudek
prawnik